Međunarodni dan biodiverziteta – naš opstanak je s prirodom
Autor: Haris Hadžibaščaušević
Generalna skupština Ujedinjenih naroda odredila je Međunarodni dan biodiverziteta ili biološke raznolikosti kako bi se zaustavilo izumiranje biljnih i životinjskih vrsta te ekosistema na našoj planeti. Na današnji dan je 1992. godine u Nairobiju usvojena Konvencija o biodiverzitetu, a zemlje potpisnice ove konvencije se obavezuju na to da će učiniti sve za zaštitu raznolikosti ekosistema. Kao i svaki ekološki datum, i ovim danom se želi ukazati na ugroženost raznolikosti živog svijeta na planeti kao i značaj njenog očuvanja.
Sve je više pokazatelja kako čovječanstvo može opstati ukoliko ne remeti ravnotežu u svom odnosu s prirodom. Naročito je vidljiv poremećaj u toj ravnoteži tokom pandemije COVID-19. Vidjeli smo koliko je zapravo ogroman negativan uticaj čovjeka na okolinu i šta se dešava sa prirodom, kada smo svi bili u kolektivnoj izolaciji. Kao da se priroda “odmorila” nakon toliko vremena. Vidjeli smo da je u nekim sredinama došlo do oporavka ekosistema koji su bili na rubu nestanka ili su bili izuzetno ugroženi.
Konvencija o biodiverzitetu prvi je međunarodni sporazum koji na integralan način pokušava riješiti probleme u vezi sa zaštitom i održivim korištenjem biološke raznolikosti od globalnog, preko regionalnog, do nacionalnog i lokalnog nivoa.
Kada je u pitanju Bosna i Hercegovina, naša zemlja je potpisala Konvenciju o biodiverzitetu 4. oktobra 2002. godine. Bosna i Hercegovina se s tim u vezi ocjenjuje kao zemlja sa izuzetno visokim stepenom biološke raznolikosti, a to bogatstvo je izdvaja na regionalnom, evropskom i globalnom nivou. Naša zemlja ima veoma povoljan geografski položaj i to je prvi preduvjet za razvoj takvog biodiverziteta – od zastupljenosti različitih klimatskih tipova do različitih vrsta tla, itd.
Procjenjuje se da Zemlju nastanjuje između pet i sto miliona različitih vrsta, a naučnici su opisali tek oko dva miliona vrsta. Porast broja stanovnika, urbanizacija, industrijalizacija, modernizacija, sve su razlozi za smanjenje broja ekosistema, a neke biljne i životinjske vrste su se već našle na listi ugroženih vrsta. Jedan od prvih i osnovnih koraka u zaštiti vrsta je da se utvrde obim i uzroci ugrožavanja vrsta u određenim geografskim područjima, a u tu svrhu se koriste tzv. crvene liste i crvene knjige.
Crvena lista predstavlja spisak ugroženih vrsta raspoređenih po kategorijama ugroženosti dok crvena knjiga sadrži detaljnije podatke o osnovnim karakteristikama vrste, o stepenu njene ugroženosti, faktorima ugrožavanja, kao i prijedlogom mjera za zaštitu same vrste. Najpoznatiji spisak ugroženih vrsta na globalnom nivou je Crvena lista IUCN (The IUCN Red List of Threatened Species). Trenutno na IUCN-ovoj Crvenoj listi postoji više od 116.000 vrsta, a više od 31.000 vrsta prijeti izumiranje.
Stoga, kao i svaki put, preispitajmo svoj odnos prema prirodi i promislimo malo o tome na koji način možemo dati svoj doprinos u očuvanju okoliša i svega dobrog što je u njemu.
